Dun aksam O'Reilly Tiyatrosu'nda yazar, filozof ve politikaci George Bernard Shaw'in (d.1856, Irlanda - o.1950) 1894 yilinda yazdigi Candida isimli oyununu izledik. Shaw hem Nobel (Edebiyat -1925) hem de Oscar (Pygmalion adli oyununun sinemaya aktarilmasiyla, en iyi senaryo odulu, 1938) odulunu alan ilk ve tek kisiymis. Oscari once almak istememis fakat sonra karisinin istegi uzerine kabul etmis fakat torene katilmamis. Oldukten sonra odul Shaw'in evinde kirik bir sekilde bulunmus ve soylentilere gore Shaw odulu kapi tutacagi (door stopper) olarak kullaniyormus :) Tarihteki en onemli yazarlardan biri olarak gorulen Shaw altmistan fazla tiyatro oyunu, bes roman, ekonomi alaninda bir cok makale, savas karsiti brosur, ozlu soz ve konusma yazmis.Ozlu sozlerinden bazilari soyle:
Yuzumuzu gormek icin aynaya ancak ruhumuzu gormek icin sanat eserine bakariz.
Hayat kendini bulmak degil, kendini yaratmaktir.
Dusuncelerini degistiremeyenler hayatta hicbir seyi degistiremezler.
Sanat olmadan gercegin hamligi (kabaligi) dunyayi dayanilamaz hale getirir.
Eger benim bir elmam ve senin bir elman varsa ve eger biz bu elmalari degisirsek ikimizin de sonucta birer elmasi olur. Fakat benim bir fikrim ve senin bir fikrin varsa ve eger biz bu fikirleri degisirsek, sonucta ikimizin de iki fikri olur.
Sevdiginiz seyi almak icin cabalayin, yoksa aldiginizi sevmek zorunda birakilacaksiniz.
Yaslandigimiz icin oyun oynamayi birakiriz; oyun oynamayi biraktigimiz icin yaslaniriz.
Shaw enteresan bir insanmis gercekten. 1881'de (25. yas) icindeki hayvan sevgisinden dolayi vejeteryan olmus. O zamanlar vejeteryanlik Ingiltere'de yeni yeni yayilmaya baslamis. Bazilari vejeteryan olmasini fakir olmasina ve zaten et alacak parasi olmamasina baglamislar fakat kendisi durumu soyle aciklamis: Hayvanlar benim her zaman arkadasim ve ben arkadaslarimi yemem. Her zaman yenilikci olan Shaw, hayvan sporlarina ve hayvanlar uzerinde deney yapilmasina da karsi cikiyormus. Sonucta etik, saglik ve ekonomik sebeplerden dolayi Shaw hayatinin geri kalan kismini vejeteryan olarak gecirmis. 85 yaslarinda bir konusmasinda "Et yiyenlerin ortalama yasam suresi 63 iken, ben 85'imi bitirecegim fakat hala cok dincim ve kendi isimi kendim gorebiliyorum. Yeterince uzun yasadim, olmek istiyorum ama bunu kendim yapamiyorum. Aslinda bir parca dana biftek beni bitirir fakat etin kucuk bir parcasini bile yutamiyorum. Su an sonsuza kadar yasayacakmisim gibi hissediyorum. Sanirim vejeteryan yasam tarzinin tek dezavantaji bu." demis.
George Bernard Shaw barışçıl yollarla toplumda sosyalist inanç ve düşünceleri geliştirmek ve Fabian sosyalizmini oluşturmak amacıyla Sidney Webb, Beatrice Webb, H.G. Wells ve James Ramsay MacDonald ile birlikte 1884 yılında Ingiltere'’de adını Romalı komutan Fabius Cunctator'’dan alan Fabian Dernegi'ni (Fabian Society) kurmus. Daha sonra bu dernegin uyeleri Ingiltere'deki Isci Partisi'ni, Ingiltere'de ve Dunya'daki en onemli universitelerden biri olan London School of Economics'i kurmus.
Bu degisik insan, 1950 yilinda 94 yasindayken agac budarken duserek oluyor ne yazik ki. Kendi istegi uzerine kulleri, esinin kulleri ile birlestirilerek Lawrence Bahcesi'deki Aziz Joan heykelinin etrafina serpilmis. Esiyle birlikte yasadigi bu bahce yakinlarindaki evini de Ingiltere'de tarihi ve yesil alanlari korumak amaciyla kurulan vakif olan National Trust'a birakmis ve buraya Shaw'in Kosesi (Shaw's Corner) deniyormus. Muze olarak ziyaretcilere acik olan bu ev ile daha fazla bilgi icin su linke tiklamaniz yeterli. Bu evin en onemli ozelliginin gunesin yonune gore donebiliyor olmasiymis :) Ayrica vasiyetinde cenaze toreninde ne yapilmasini istedigini de detayli bir sekilde anlatan Shaw, hayvan dostlarinin da orada olmasini istemis. Yasami boyunca hayvanlari yemek yerine onlarla dost olan Shaw kendisini sereflendirmeleri icin beyaz atki tasiyan öküz, koyun, domuz, cesitli kumes hayvanlari ve ici balik dolu bir akvaryumu da cenaze toreninde istemis.
Shaw'in olumunden sonra 1972'de yillarca evinde calisan hanim Alice Laden, Shaw icin pisirdigi yemeklerin tariflerini iceren alti ciltlik bir vejeteryan yemek kitabi cikarmis. Bu kitaptaki yemeklerin bazilari soyleymis: Mantar dolmasi, pirasa corbasi, nohut salatasi, findikli patates koftesi, fasulyeli coban boregi, bademli sogan. Laden'in soyledigine gore Shaw, diyetine cok onem veren bir kisiymis ve yediklerinin icindeki kalorileri cok dikkate alsa da tatliya, krakere ve keke hayir diyemiyor ve cok fazla tuketiyormus. Shaw gercekten sahsina munhasir bir kisilige sahip, zamaninin otesinde bir vizyon ve dusunce adamiymis. Keske kendisini daha once tanima firsati bulsaymisim.
Gelelim Candida'ya. Oyunun ana karakterleri papaz James Morell, karisi Candida ve genc sair Eugene Marchbanks'di. Oyunda Eugene, Candida'ya olan askini itiraf eder ve iki adam oyunun sonunda Candida'ya iclerinden birini secmesini ister. Sonunda Candida ikisinden de ne vaad ettiklerini sorar ve sonuctan iki erkekten en "zayif" olanini sectigini soyler. Once kocasi dahil herkes Eugene'i sectigini sanar cunku Eugene vaad ettikleri arasinda "zayifliklarim" demistir ama aslinda kocasini "zayif" olarak niteledigini ve onunla bu yuzden evlendigini ve simdi de onu bu yuzden sectigini aciklar. Oyunda Shaw, ask, evlilik ve bir kadinin kocasinda ne bekledigini o zamanin politik konularini hikayenin icine aktarak anlatiyor. Ayrica kendisi de Fabian Kurumu'na uye bir sosyalist olarak papaz koca James'i de sosyalist bir Hristiyan olarak sunar.
Biz oyunu en onden izledik. Oturdugumuz yerden dekor su yandaki fotograftaki gibi cok guzel ve ihtisamli gorunuyordu. Oyun sirasinda fotograf cekmek yasak oldugu icin ustteki fotograflari Facebook sayfalarindan ekledim. Su linkten digerlerine de bakabilirsiniz. Dekor ve kiyafetler cok guzeldi. 2 saat suren bu oyun 12 dakikalik iki aradan olusuyor. Oyun Ingiltere'de gectigi icin oyuncular Ingiliz aksaniyla konusuyorlar. 18 Mayis'a kadar Pittsburgh'taki O'Reilly Tiyatrosu'nda sergilenen bu oyunda ozellikle Eugene'in performansi gorulmeye degerdi.
Ilk fotograf: http://en.wikipedia.org/wiki/File:George_Bernard_Shaw_1936.jpg
2. ve 3. fotograf: https://www.facebook.com/media/set/?set=a.10152053348148388.1073741840.24227248387&type=3
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder