Henry Clay Frick Pittsburgh'un diger zengin sanayicisi olan Andrew Carnegie ile birlikte kok komuru madenleri isletmeciligi yapmis ve 30'larinda cok zengin bir isadami olmus. Zengin olmasiyla birlikte 1881'de sanat eserleri, yagli boya tablolar, heykeller ve porselenler toplamaya baslar. Yagli boya tablolari genellikle 19. yuzyilin Avrupali ressamlarina aittir. Iki kizi olan Frick olumunden sonra tum mirasini bekar olan kizi Helen'e birakmistir. Helen de babasinin yolundan giderek koleksiyona bir cok antika mobilya ve ronesans oncesi doneme ait tablolar ve heykeller katmis ve 1970'te Frick Sanat Muzesi'nin acilmasini saglamis.
1984'te olen Helen Frick'in vasiyeti uzerine 1990'da da Clayton muze olarak halka acilmis. Daha sonra da 1994'te Frick ailesine ait arabalarin sergilendigi araba muzesi acilmis ve Pittsburgh'lu sanayici Whitney Snyder'e ait antika arabalar da bu muzenin koleksiyonuna katilmis. Tum bunlar yuksek agaclarla dolu kocaman, yemyesil bir bahcenin icinde. Bahcede ayrica bir de muze magazasi, kafe ve kucuk bir de botanik bahcesi var. Kafenin manzarasi muhtesem ama ozellikle haftasonlari rezervasyonsuz yer bulabilmek imkansiz.
Botanik bahcesinin yaninda Frick ailesinin kopeklerinin mezarlari vardir. Beni en cok kopeklerine gosterdikleri bu sevgi ve saygi etkiledi. Bugun gunduz hava biraz soguk ama gunesliydi, biz de bugunu Frick Park'ta degerlendirdik. Normalde muzeler, botanik bahcesi ve parka giris ucretsiz ama Clayton isimli evlerini gezmek ucretli. Bugun bir onceki yazimda paylastigim Radikal Gunler kapsaminda burasi ucretsizdi. Sadece alt katini acik tutmalarina acikcasi biraz sinir olsam da yine de evin icine girip soyle bir gezmis olduk. Alt katta oturma odalari, eglence odalari, yemek ve kahvalti salonlari, mutfaklari vardi. Her yer antika konsollarla, koltuklarla, tablolarla ve heykellerle suslenmisti. Bufelerin icinde porselenler vardi. Cogunlukla koyu renk dosemeler ve perdeler kullanilmisti. Ihtisamli fakat ic karartan, agir bir evdi. Genelde bordo, koyu yesil ve kahverengi tonlari kullanilmis. 1885'te bir grup Gaulard-Gibbs transformatörü ile bir Siemens alternatif akım üretecini Pittsburgh'a getirterek bir elektrik dağıtım sistemi kuran George Westinghouse'un arkadasi oldugu icin ilk elektrik sistemi dosenen evlerden biriymis hatta Beyaz Saray'dan bile once dosenmis. 1883'te de ilk defa telefon ve her odaya hizmetcilerini cagirmak icin cagri dugmeleri falan dosenmis. Elektrikli su isiticisi falan gibi o zamanin en yeni teknolojik aletleri bu evde kullanilmis.
Bunlarin disinda evde en cok ilgimi ceken orchestrion oldu. Hayatimda ilk defa bir orchestorion gordum hatta. Orchestorion bir orkestranin degisik muzik aletlerini taklit eden bir muzik aletiymis. Icinde bir kac ufak davul, zil ve bir cok saksafona benzer borular vardi. Elektrikle calisan bu alet komutlari bir muzik rulosundan aliyor. Muzik rulolarini degistirerek degisik orkestralarin muziklerini dinlemek mumkunmus. Frick ailesine ait olan Almanya yapimi bu orchestorion o zamanin en onemli zenginlik gostergelerinden biri olarak goruluyormus. Genelde sultanlarda, padisahlarda falan oluyormus. 2 ton agirligindaki bu muzik aletini almasi icin arkadasi Andrew Mellon Henry Frick'e yazdigi bir mektup yazmis ve onu bu konuda cesaretlendirmis. Frick 1891'de 5000 dolar odemis bunun icin. Onceden pompa yardimiyla calisan alet 1904'te elektrik enerjisi ile calisacak sekilde yenilenmis. 22 yildir Durward Center tarafindan bakimi yapilan bu aletle ilgili videoyu izlemek icin buraya tiklayiniz. Kendisi su an ABD'deki alti orchestration tamircilerinden biriymis. Orchesterion gorulmeye deger ama Clayton'a para verip girmeyecekseniz de muze ve bahcesini mutlaka gormeli kafesinde bir sarap icmelisiniz.
 |
| Clayton |
 |
| Frick Cafe |
 |
| Kopeklerinin Mezarlari |
 |
| Muze Magazasinin Kitap Okuma Kosesi |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder