Evdeki Çöp Miktarı Nasıl Azaltılır?

Bugun 22 Nisan Dünya Günü (Earth Day). Ilk olarak San Francisco’da 1969 yılında düzenlenen Ulusal UNESCO Dünya Konferansı'nda baris aktivisti John McConnell tarafindan ortaya atilmis ve tarih olarak gece ve gündüzün eşit olduğu ekinoks zamanı olan 21 Mart önerilmiş. Ilk Dünya Günü kutlamaları 22 Nisan 1970'de yapilmis. Amaci dünyamızın güzelliğinin farkina varmak ve karşı karşıya kaldığı çevresel tehditlere dikkat çekmektir. Insanlarin cevresel sorunlarla ilgili bilinclenmesini ve doganin onlara sundugu firsatlarin farkina varmasini saglamaktir. Dogayi korumak icin kisisel olarak yapabilecegimiz ilk sey evdeki çöp miktarini azaltmaktir. Peki evdeki çöp miktarini nasil azaltabiliriz?

1) Cocuklarimizi ve cevremizdeki diger insanlari bilinclendirmek. Bunun en iyi yolu cevre ile ilgili belgeseller izlemek ve kitaplar okumak, hediye etmek. Cocuklar icin onerilen kitaplardan biri Turkce'ye de cevrilen Nuria Roca'nin Dört Element isimli kitabi. Ayrica su websitesinden cevresel sorunlarla ilgili belgesellerin listesine ulasabilirsiniz.

2) Esantiyon dagitilan urunleri kullanmayacaksak almamak ve alirsak da ya kullanmak ya da kullanacak birine/bir yere hediye etmek.

3) Eve gelen luzumsuz postalari azaltmak. ABD'de evlere hergun reklam amacli gazete, brosur ya da bankalardan posta geliyor. Bunlari azaltmak icin Catalog Choice diye bir websitesine ucretsiz olarak kayit yaptirabilirsiniz.

4) Evde kagit havlu ya da pecete kullanimini azaltmak. Bunlar icin alternatif kumas peceteler ve kucuk el havlulari kullanmak. Zaten surekli yikanan camasira bir kac pecete eklenmis, cok da onemli olmaz diye dusunuyorum. Hem de peceteye, kagit havluya verdiginiz para da cebinizde kalmis olur.

5) Tek tek paketlenmis urunler yerine buyuk boy urunler alarak cop miktarini azaltmak.

6) Markete, pazara kendi posetimizi goturmek ve poset kullanmak zorunda kaldigimiz zamanlarda mumkun oldugunca az poset kullanmak. Evdeki posetleri bir kenarda biriktirerek supermarketlerdeki geri donusum noktalarina goturmek.

7) Geri donusum yapilabilecek tum urunleri geri donusume atmak. Sehrin geri donusum kurallarini okumak ve kurallarina uyarak geri donusum malzemelerini ayirmak. Evdeki kullanilmayan kiyafet, elektronik malzeme, kitap, mobilyalari cope atmak yerine Goodwill gibi bagis kabul eden yerlere vermek. Kizartma yaglarini lavaboya dokmek cevreye zarar verdigi icin cam kavonozlarda biriktirerek yag toplayan kurumlara ulastirmak.

8) Uzun omurlu, daha az enerji harcayan ve sarj edilebilen pilleri/urunleri tercih etmek. Mesela enerji ampuller.

9) Cam kavanoz, pet sise gibi baska amac icin kullanilabilecek urunleri tekrar kullanmak. Buyuk tursu, salca kavanozlarini bakliyatlari saklamak, ise/okula yemek/meyve goturmek ya da saklama kabi, kalemlik olarak kullanmak gibi. Eski mobilyalari donusturerek, tamir ederek, boyayarak yeniden kullanmak. Evde cocuklara oyuncak uretmek icin ya da el isi malzemesi olarak tuvalet kagidi rulosu, dondurma cubuklari gibi malzemeleri degerlendirmek.

10) Cesme suyu icmek. Bulundugumuz sehirde cesme suyu iciliyor mu arastirmak gerek oncesinde. Bazi yerlerde belediyeden cesme suyunuzun analizini yaptirmak icin basvurada bulunabilirsiniz ve genelde bu gibi hizmetler ucretsiz oluyor. Cesme suyu iciliyorsa eger bunu tercih etmek ama icimiz rahat etmiyorsa kaynatarak ya da filtrelerden gecirerek icmek. Boylece hem atik pet sise miktarini azaltmis oluruz hemde bu daha ucuz bir yontemdir. Kucuk boy pet sise su almak yerine okula, spora, ise su matarasi goturmek.

11) ATM'lerde ya da park metrelerde fis almak opsiyonelse almamayi tercih etmek. Bir dokumani ciktisini almadan once bir daha gerekli olup olmadigini dusununuz. Mesela artik havaalanlarinda binis kartlari yerine cep telefonunuza gelen barkotu okutarak gecis yapabiliyorsunuz, iste bunun gibi olanaklari kullanarak kagit tuketimini azaltabilirsiniz.

12) Buzdolabi posetlerini yikayarak tekrar tekrar kullanmak ya da mumkunse cam saklama kaplari kullanarak bunlarin kullanimini azaltmak. Streç film, aluminyum folyo ve firin poseti gibi malzemeleri kullanmayi birakmak. Zaten aluminyum folyo ya da firin poseti gibi malzemeler saglik acisindan zararli olabilir. Ben evde cok fazla cam saklama kabi kullanarak strec film kullanimini epey azalttim. Kirilmayan, sizdirmayan cam saklama kaplari olarak Wean Green urunlerini tercih ediyorum. Cop poseti satin almak yerine marketlerden aldigimiz posetleri kullanmak.

13) Evde bicilmis cimen ve gida artiklari gibi organik atik maddeleri, anaerobik çürütme yoluyla bir tür gübreye dönüştürmekten ibaret biyolojik bir süreç olan kompostloma/gubreleme (composting) yapmak. Bunu hic yapmadim simdiye kadar ama ABD'de yapan bir cok aile varmis ve son yillarda yapanlarin sayisi da epey artiyormus. Burada yapmak icin zaten sartlar da cok uygun cunku evlerin cogunun bahcesi var ve gubre bahcede kullanilarak daha verimli toprak elde edilebiliyor.

Bu yukarida saydiklarimin bazilarini yaparak evdeki cop miktarini epey azaltmak hatta kompostlamayi da yaparak sifira yakina indirmek mumkun. Lutfen bu listeye eklenebilecegini dusundugunuz baska seyler varsa yorumlar kismina yaziniz.

Fotograf: http://www.environmental-watch.com/2013/04/23/celebrating-remembering-earth-day/