Münih - 5: Königsplatz Meydani, Glyptothek, Staatliche Antikensammlungen (State Collections of Antiques), Propylaea

Königsplatz Munih’teki bir baska meydan. Burasi da cok guzel bir meydan gercekten. Kunstareal (art district) denilen muzelerin ve sanat galerilerinin oldugu bolgenin icindedir. Karl von Fischer bu meydani Avrupa’daki klasisizm (classicizm) stilinde 19. yy’da insaa etmis ve Atina’daki Akropolis’ten esinlenerek tasarlamis. Kral 1. Ludwig halkin Katolik Hristiyanliga, kraliyet ailesine ve orduya bagliligini da iceren halkin kulturel hayatina ve sosyal dusuncelerine, fikirlerine olan bakis acisini yasam alanlari acarak gostermek istemis ve bu meydanda cok fazla yesil alan olmasini istemis. Meydan Glyptothek (fotografta sagda), Staatliche Antikensammlungen (State Collections of Antiques) (fotografta solda), Propylaea (ortada) ile cevrelenmis.

                                                                Königsplatz Meydani

Glyptothek:

Bavarya Krali 1. Ludwig tarafindan Yunan ve Roma donemi heykellerini sergilemek icin Leo von Klenze’ye yaptirilmis. Yapimi 1816 ‘dan 1830’a kadar surmus. Temsilcileri araciligiyla Medusa Rondanini, Barberini Faun gibi onemli parcalari koleksiyonuna katmayi basarmis. Daha sonra 1813 yilinda Yunanistan’in Aegina sehrindeki Aphaea Tapinagi’nin uzerindeki heykelleri de koleksiyonuna eklemeyi basarmistir. 2. Dunya Savasi sirasinda icerideki sanat eserleri cok zarar gormemistir fakat binanin tavanlarindaki freskler zarar gormus. Bu muzede Arkaik Donem’den (IO 650) Roma Donemi’ne (IS 550) kadar heykeller bulunur. Heykellerin disinda rolyefler ve mozaiklerde bulunur.

Arkaik Donem’in en onemli eserleri  arasinda Munich Kouros isimli Yunanistan’in Attica sehrinde bulunan IO 540 yilina dayanan bir gencin heykeli,  Kouros of Tenea isimli Yunanistan’in  Corinth kentinde bulunan ve IO 560 yillarina dayanan  bir genc birine ait heykel, ve Yunanistan’in  Aegina sehrindeki Aphaea Tapinagi’nin uzerindeki IO 510-600 yillarina kadar dayanan heykeller yer alir. Cok entresan bir sekilde ayni tip heykeller kumesinden iki adet bulunmaktadir bu muzede cunku  arkeologlar tarafindan Aegina sehrinde bu iki heykel seti kazilarda bulunmustur. Teorilerine gore tapinagin orjinali Peloponnesian Savasi sirasinda yikilmis ve yerine digerinin kalintilari temizlenmeden baska bir tapinak yapilmis ve ayni heykellerden uzerine yaptirilmis. O yuzden ayni heykel setinden bu muzede iki tane bulunmaktadir. Burasi benim cok hosuma giden bir muze oldu. Roma donemine ait bir cok bust var. Mesela Kral Augustus (MS 40), Nero (MS 65), Septimius Severus (MS 200) ve karisi Julia Domna (MS 195). Diomedes heykeli (IO 430), Eirene heykeli (IO 370), Barberini Faun (IO 220) gibi cok unlu heykeller bu muzede gorulebilir.

Staatliche Antikensammlungen - State Collections of Antiques:

Glyptothek’in tam karsisina 1848 yilinda korint tarzi sutunlar kullanilarak Bavaria Krali 1. Ludwig’in istegi uzerine  insaa edilmis. Kral 1. Ludwig Glyptothek i heykellerini arsivlmeke icin insaa ettirmis ve burayi tamamlamasi amaciyla karsinada kraliyet ailesinin antika sanat eserlerini saklamak icin yaptirmis. Bu muze binasi 2. Dunya Savasi sirasinda yikilmis fakat tekrar yapilarak 1968 yilinda muze olarak halka acilmis. Bu muzede Roma ve Yunan Donemi’ne ait antik sanat eserleri sergileniyor. Antik Misir donemine ait seramikler, yagli boya eserler, antika takilar, cam sanatina ait eserler bulunmakta.

Glyptothek ve Staatliche Antikensammlungen Pazartesi haric hergun sabah 10’dan aksam 5’e kadar, persembe gunleri ise aksam 8’e kadar gorulebilir. Bu iki muzeyi gezmek icin kombine biletin fiyati tam 5.5 Euro, ogrenci 3.5 Euro’dur.

Propylaea:

Propylaea Atina’daki Akropolis sehrinin giris kapisinin kopyasidir. 1832 Londra Konferansi‘nda o zamanin buyuk gucleri olarak gorulen Ingiltere, Rusya ve Fransa tarafindan yapilan anlasmalar sonucunda Yunan Kralligi Bavarya Prensi Otto (Kral 1. Ludwig’in oglu) yonetiminde kurulmustur. Ilk Yunan Krali olmak uzere gonderilen Bavarya prensine ithaf edilmis bu anit 1862 yilinda yaptirilmis. Bu anit ayni zamanda Bavarya Kralligi’nin giris kapilarindan biri olarak tasarlanmis fakat daha sonra kentin baska bir giris kapisina ihtiyaci olmadigi dusuncesiyle Kral 1. Ludwig tarafindan iptal edilmis. Daha sonra Yunanistan Bagimsizlik Savasi’ndan  sonra  Kral 1. Ludwig kendi ozel butcesinden ayirdigi finansmanla bu anitin Yunanistan-Bavarya arasindaki dostlugu pekistirmesi icin yaptirilmasina karar vermis ve 30 yil gecikmeyle de olsa yapilmis.

Königsplatz, Nazi Almanyasi doneminde Nazilerin toplandiklari ve yuruyus yaptiklari meydan olarak kullanilmis cunku Kahverengi Ev (Brown House) denilen Nazi Partisinin ana binasi bu meydana cok yakinmis. Propylaea’nin tam karsisina da 1923 yilinda (Beer Hall Putsch) Odeonplatz’da polisin ates acmasi sonucu olen 16 Nazi taraftarini anmak amaciyla 2 adet tapinak insaa edilmis fakat 1947 yilinda bu iki tapinak ABD ordusu tarafindan yikilmis. Bu tapinaklarin kalintilari hala orada durmaktaymis ama biz goremedik.

Daha once de belirttigim gibi Königsplatz Meydani Kunstreal denilen muzelerin ve galerilerin oldugu bolgede. Bizim vaktimiz sadece Glyptothek ve Staatliche Antikensammlungen'i gezmeye yetti ama bu bolgede aslinda bunlarin disinda cok fazla muze var.

Alte (Eski) Pinakothek: 1836 yilinda acilan bu muze Dunya’daki en eski sanat galerilerinden biriymis. 19. Yuzyil oncesine dayanan yagli boya tablolar bulunuyormus.

Neue (Yeni) Pinakothek: 1853 yilinda acilan bu muze 19. yuzyil sonrasi sanat eserlerinin gorulebilecegi bir sanat muzesidir.

Pinakothek der Moderne: 2002 yilinda acilan modern sanatlar muzesiymis.

The Lenbachhaus: 1929 yilinda acilan bu muze Munih bolgesinde yasayan sanatcilarin eserlerinin sergilendigi sanat muzesiymis.

The Museum Brandhorst: Henkel sirketinin kurucusunun buyuk torunu olan Anette Brandhorst ve esi Udo Fritz-Hermann’in 1970’ten beri olusturduklari koleksiyonun sergilendigi muzedir. 2009 yilinda acilan bu muzede ozellikle 100’e yakin Andy Warhol eseri sergileniyormus. Bilseydim gitmek isterdim ama Munih’te vakit bana yetmedi.