Porto Riko - 5: El Yunque Tropik Yagmur Ormani

ABD Milli Ormanlar Sistemi’ndeki tek tropik yagmur ormani olan El Yunque Yagmur Ormani icin Rt 3 isimli yolun Fajardo yonune giderken once Rt 955 isimli yola saga donduk sonra da 191 nolu yolu takip ettik. Tabelalari takip ederseniz cok iyi yonlendiriyor. 191 nolu yolda ilerlerken sag tarafta “Visitor Center” goruluyor. Bize arkadaslarimizin bahsettigi gibi “Visitor Center”a giris ve burada herkese verilen haritanin ucreti kisibasi 4 dolar ama ormandaki yuruyus parkurlarina girmek icin bu merkeze girmek sart degil. Yani bu merkeze girmeyip dumduz devam edildiginde butun yuruyus parkurlari ve park alanlari tabelalarla isaretlenmis. Merkeze girmedigimiz icin giris ucreti de odemek zorunda kalmadik. Haritamiz yoktu ama haritaya hic gerek yok zaten cunku “ Visitor Center”i gecince sagda buyuk bir tabelada ormanin haritasi bulunuyor. Ayrica bu websitesinden haritanin ciktisi da alinabilir. Ormanda birbirinden farkli yuruyus parkurlari var. Bazi parkurlar kisa, bazilari zor, bazilari selaleye variyor, bazisi dagin en ust noktasina cikiyor falan. Biz La Mina Selalesi’ne ulasan Big Tree yuruyus parkuruna girmeye karar verdik ve 191 nolu yoldan devam ettik.

191 nolu yolda ilerlerken once sag tarafta La Coca Selalesi karsimiza cikti. Hemen arabadan inip biraz oralarda dolastik ve fotograf cektik. Dik, genis bir tas kutlesinin uzerinden su asagiya dogru akiyor. Bu kucuk bir selale ve su cok siddetli degil.

Selaleden sonra 191 nolu yolda ilerlerken sol tarafta Yokahu Gozlem Kulesi’ni gorduk. Bu gozlem kulesi 21 metre uzunlugunda ve deniz  seviyesinden 490 metre yuksekliginde. Tepesine tirmandigimizda cok guzel bir manzara bizi karsiladi. Yagmur ormanlari etrafimizda ve ileride de Seven Seas ve Luquillo Plajlari gorunmekte.   

Kuleden inip 191 nolu yoldan yine devam ettik ve sol tarafta La Mina Selalesi’ne ulasan Big Tree Yuruyus Parkuru’nun (Trail) girisini gorduk. Hemen arabayi parkedip yola koyulduk. 2 kisinin yanyana zor gecebildigi kadar dar, beton dokulmus parkurdan yurumeye basladik. Parkur ara ara inisli, cikisli ama zor degil. Hatta kucaklarinda bebekle yuruyen insanlar bile vardi. Biraz yavas tempoda, bakina bakina 30 dakika kadar yurudukten sonra La Mina Selalesi’ne ulastik. La Mina Selalesi, La Coca Selalesi’nden daha buyuk ve su daha gucluydu. Suyun dustugu yerde kucuk bir havuz olusmus ve insanlar burada suya giriyorlardi. Su bize soguk geldigi icin girmedik ama okul gezisiyle gelen ogrenciler vardi biz gittigmizde ve onlar selalenin akan suyunun altinda cok egleniyor gibi gorunuyorlardi. Biz de sularimizi yudumlayip, dinlenirken onlari izlemekle yetindik ve fotograf cektik. Bu selaleden sonra aslinda yurume parkuru daha devam ediyor ve bu parkur 191 nolu yolun biraz daha ilerisine cikiyor ama biz yarim saat kadar orada oyalandiktan sonra arabanin bulundugu yere geri gelmeyi tercih ettik.  

Ilk defa bir yagmur ormaninin icindeydik. Hava cok nemli, toprak camurlu ve islak.  Genis yaprakli tropik agaclar cok yuksek ve sık bu yuzden yuruyus parkuru tamamen golge. Sarmasiklar cizgi filmlerdeki gibi agaclardan sarkiyordu. El Yunque Yagmur Ormanlari'nda en cok adaya ozgu olan coqui kurbagasi (agac kurbagasi) bulunuyormus. Ayrica bu kurbaga Porto Riko’nun simgesi. Hediyelik esya satan magazalarda hep bu kucuk kurbaganin biblolari satiliyor.

Agaclarda renkli renkli degisik kuslar ve kelebekler gorduk. El Yunque’de yaklasik 50 cesit kus, 11 cesit yarasa, 8 cesit surungen, 13 cesit agac kurbagasi, bir kac cesit karides ve balik ve cok nadir olarak yilan bulunuyormus. Goril, maymun, yaban domuzu, timsah gibi turler bulunmuyormus. Yani bu yagmur ormaninda bulunan tek memeli hayvan yarasalarmis ve bu ormanin olusumundan  meyve ve tohum yiyen yarasalar sorumluymus. 240 cesit Porto Riko’ya has agac (bunlarin 23’u bu ormana ozguymus), 50 cesit orkide bitkisi, 150 cesit egreltiotu bulunuyormus. Yagmur ormanlarindaki toprak dipleri besin bakimindan fakir olurmus.  Bundan dolayi agaclarin kokleri toprak yuzeyindeki suyu ve besinleri alabilmek icin yuzeye cok yakin olurmus. Agaclarin govdesini olusturan kalin kokler ise agacin devrilmesini onluyormus ve bu koklere “buttressed roots (kok)” denirmis.