Andy Warhol'un Zaman Kapsülleri (Time Capsules)

Pop art akiminin onculerinden Andy Warhol'un eserlerine ev sahipligi yapan Andy Warhol Muzesi Pittsburgh'da bulunuyor. Dunya'da tek bir sanatciya ait en buyuk muze olan bu muze daha onceki paylasimlarimda da bahsettigim gibi Carnegie Enstitusu'ne ait dort muzeden birisi. Gectigimiz Cuma gunu bu muzede "Out of The Box: Opening Time Capsule 528" (528 numarali zaman kapsulunun acilisi) isimli bir aktiviteye katildik. Isminden de anlasilacagi gibi Andy Warhol'un sanat projelerinden biri olan Zaman Kapsulleri ile ilgiliydi. Zaman Kapsulu projesi 1974'te Andy Warhol ofisini "The Factory" ismiyle andigi yeni ofisine tasirken ortaya cikmis. O zamanki yardimcisi Benjamin Liu, Andy Warhol'un yillarca severek biriktirdigi esyalarini atmak yerine karton kutulara koyarak bir zaman kapsulu projesi yapmasini onermis. Warhol'un bu fikir cok hosuna gitmis ve tasinma sirasinda esyalar kutulanmaya baslanmis. Warhol ölene kadar (1987) biriktirdigi esyalari her ay kutulamaya, onlari hazirlanma sirasina gore tasniflemeye devam etmis. On yil boyunca New York'ta bir depoda sakladigi 610 kutudan olusan zaman kapsulleri boyle ortaya cikmis. Cogu simdiye kadar acilan bu kutular Andy Warhol Muzesi'nin arsivinde bulunuyor. Iste bizim gecen Cuma gittigimiz aktivetede 528 numarali 1984 Noel zamanlarinda hazirladigi kutu acildi ve o zaman Warhol'un yardimcisi olan ve bu kutunun hazirlanmasina yardimci olan Benjamin Liu da cikan malzemelerin detaylarini bizimle paylasmak icin oradaydi.

Warhol esya, kutu, esantiyon malzeme, paket kagitlari, kurdeleleri, dergiler, eski mektuplar, davetiyeler, reklamlar, market brosurleri, cikolata ambalajlari ve bunlarin disinda daha akliniza gelen bir cok malzemeyi biriktirmeyi cok seviyormus. Hazirlanan kutularda da genelde bu tur malzemeler bulunuyor. Benjamin Liu'ya gore bunlar Warhol'un gorsel gunlugu ve bu malzemelere bakarak Warhol'un o donemki yasamina ait bilgiler edinebiliyoruz.

528 numarali kutudan Noel zamaninda hazirlandigi icin noel kartlari, mektuplar, parti davetiyeleri, hala kutusunda duran hediyeler, yeni yil ajandalari, dergiler, bir kac otel esantiyon malzemesi ve o aralar severek gittigi restoranlardan carpilmis catal, sos tabagi, shot bardagi, paketli tuz, karabiber, tatlandirici gibi malzemeler cikti. Andy Warhol'un 1984'te hayatinda onem tasiyan malzemeleri gormek ve cok onemli bir tarihi olaya taniklik ediyormusum hissiyati beni daha da cok heyecanlandirdi.

Kutu acilirken en komik olay Benjamin Liu'nun kucuk bir kutuyu acmasindan sonra oldu. Kutunun icinden uzerinde "ANDY $" yazan metal kemer tokasi cikti. Liu bir yandan o zamanlar uzerinde isim yazan kemer tokalarinin ne kadar meshur oldugunu anlatirken bir yanda da icinde bulunan notu zarfindan cikardi. Karti acip okumaya baslamisken bir anda durdu ve "bu benim el yazim" dedi ve apar topar zarfi kapatip kutuya koydu ve kutuyu da kapatti. Salonda herkes gulmeye basladi. Kartta tam olarak ne yazdigini anlayamasak da Benjamin Liu 1964 Noel'inde Warhol'a aldigi hediyeyi ve o zaman yazdigi karti acmisti ve herkesin icinde notunda ne yazdigini okumaktan kacindi :)

Peki bu yaklasik 123,000 obje (her kutudan ortalama 200 obje) nasil arsivleniyor? Her bir kutunun arsivlenmesi 1 yil suruyormus ve bunun maliyeti 5000 dolarmis. Once her bir objenin ne olduguna, tipine gore ayristirilmasi yapiliyormus. Daha sonra numaralanan her obje taranarak ya da  fotografi cekilerek dijital ortama aktarildiktan sonra asit icermeyen dosyalara konulup koruyucu Mylar kilifiyla kaplaniyormus. Bundan sonra da her bir objenin nereden/kimden geldigini, amacini ve Warhol'un hayatindaki onemini iceren detayli anlatimi hazirlanip online bir databasede toplaniyormus. Simdilik sadece bir kac kutunun icerigine muzenin websitesinden ulasiliyor olsa da ilerde amaclari butun kutularin iceriklerinin websitesinden herkes tarafindan erisilebilir bir hale getirilmesiymis.

Aslinda bu zaman kapsulu fikri cok hosuma gitti. Gunumuzde cogu sey artik dijital ortamda olsa da gelecege elle tutulur bir seyler aktarma fikri cok heyecan verici. Ne guzel olur ileride torunumuz, cocugumuz bizden kalan yillanmis bir kac kutuyu acsalar. Bu kadar buyuk duzeyde yapabilecegimi sanmiyorum ama belki bir ayakkabi kutusunu bu yilin zaman kapsulu olarak hazirlayabilirim ve devamini getirebilirsem her yil bir kucuk kutu gibi bir hedef belirleyebilirim kendime. Bu yilin zaman kapsulunu hazirlayinca mutlaka burada paylasacagim :)

Not: Andy Warhol Muzesi ile ilgili diger yazimi okumak isterseniz buraya tiklamaniz yeterli.

Bu arada Andy Warhol Muzesi'ne gitmisken yeni gecici sergilerden olan "Halston ve Warhol: Gümüş ve Süet"'i (Halston and Warhol: Silver and Suede) gezdik. Halston (Roy Halston Frowick; 1932 – 1990) ABD'li bir moda tasarimcisidir. Annesinin dikise olan ilgisinden dolayi cocukluk donemlerinde dikise ilgi duymaya ve annesi ve kardesi icin kiyafetler, sapkalar dikmeye baslamis. Liseden sonra Chicago'daki bir sanat enstitusune devam ederken ilk isini bulmus. Andy Warhol gibi Halston'in da ilk isi vitrin tasarimciligiymis. Halston da Warhol gibi daha buyuk projelerde calisabilmek icin New York'a tasinmis. New York'ta tasindiktan sonra Warhol ile tanismis ve Warhol'un olumune kadar (10 sene kadar) cok yakin dostluklari olmus. Sergide Halston'in tasarladigi kiyafet ve aksesuvarlar Warhol'un fotograf, video ve resimleriyle birlikte sergileniyor. Iste bu sergi 20. yuzyil sanat ve modasinin gelismesi uzerinde cok buyuk etkileri olan  iki sanatcinin birbiriyle kesisen hayatlari hakkinda bilgi edinmemizi sagliyor. Sergi 24 Agustos'a kadar Andy Warhol Muzesi'nde.